istanbul Üsküdar Kadıköy Acıbadem Psikolojik Danışmanlık Merkezi Telefonu 0533 373 81 23 pedagog ile ilgili aramalar, pedagog tavsiye, pedagog istanbul, pedagog anadolu yakası, pedagog devlet hastanesi, pedagog ücretleri, pedagog bölümü, pedagog nedir ne yapar, pedagog gülten, pedagog, Acıbadem Psikolojik Danışmanlık www.acibadempsikolojikdanismanlik.com/ 0533 373 81 23 Kendimizle ve çevremizle ilgili sahip olduğumuz düşünceler, tavırlar, yargılar ister olumlu olsun ister olumsuz çoğunlukla bizim tarafımızdan ...
  • Anasayfa
  • Favorilere Ekle
  • Site Haritası
  • https://www.facebook.com/istanbulpsikoterapimerkezi
  • https://www.twitter.com/pedagoglar
Acıbadem Psikolojik Danışmanlık Merkezi
Randevu : 0532 158 35 55
                 0505 767 58 85
Ziyaret Bilgileri
Aktif Ziyaretçi3
Bugün Toplam53
Toplam Ziyaret249339
Köşe Yazıları
Aile Evlilik Çift Terapisti Prof Dr Ekrem Çulfa 0533 373 8123
ÖZSEVGİ & KARI-KOCA SEVGİSİ
çocuk gelişim uzmanı Suzan SEVİNDİK
ÇOCUKLAR NEYİ UNUTMAZ
Psk. Dan. Furkan Çulfa 0544 724 36 50
Okula Gitmenin Psikolojik Olarak Olumlu Katkıları Nelerdir?
uzman klinik psikolog sabiha ışık 05333738123
Antisosyal Kişilik Bozukluğu
Parolamı unuttum
Üye olmak istiyorum

ÇOCUK ERGEN PSİKOLOJİSİ VE PSİKOLOG PEDAGOG HİZMETLERİMİZ 0533-373-81-23

  • Hiperaktivite
  • Dikkat Eksikliği
  • Algılama ve Öğrenme Güçlüğü
  • Anaokuluna Başlama Sorunları
  • İlköğretime Hazırlık Süreci
  • Kardeş Kıskançlığı
  • Boşanmanın Çocuk Üzerindeki Etkileri
  • Yakın Birisinin Kaybının Çocuk Üzerindeki Etkileri
  • Konuşma Gecikmesi ve Artikülasyon Sorunları
  • Çocukluk Depresyonu
  • Tikler ve Takıntılar
  • Korku ve Kaygı
  • Yeme Bozuklukları
  • Uyku Bozuklukları
  • Davranış Bozuklukları
  • Uyum Sorunları
  • Tırnak Yemek-Parmak Emmek
  • Alt Islatma (Enürezis)
  • Kaka Kaçırma (Enkoprezis)
  • Ebeveyn ve çocuk arasındaki iletişim problemleri
  • Arkadaş ilişkilerİ
  • Sosyal Uyum Problemleri
  • Kimlik Bunalımı
  • Öfke ve Saldırganlık
  • Okul Başarısını Arttırma ve Etkin Ders Çalışma Becerileri
  • Dikkat Gelişimi ve Motivasyonu Destekleyici Çalışmalar
  • Sınav Kaygısı
  • Meslek Seçimi
  • İnternet Bağımlılığı
  • Madde Bağımlılığı
  • Tel: 0533-373-81-23

  • YETİŞKİN PSİKOLOJİSİ PSİKOLOG DESTEĞİ
  • Depresyon
  • Yaygın Anksiyete (Kaygı) Bozukluğu
  • Post Travmatik Stres Bozukluğu
  • Fobi
  • Sosyal Fobi
  • Panik Atak
  • Takıntılar-Obsesif Kompulsif Bozukluk
  • Öfke Kontrolü
  • Aile İçi İletişim Problemleri
  • Stresle Başa Çıkma Yöntemleri
  • Ağrı Bozuklukları
  • Uyku Bozuklukları
  • Yeme Bozuklukları
  • Tel: 0544-724-36-50

KURUM VE FİRMALARA DANIŞMANLIK HİZMETLERİ

  • Personel-Müşteri Memnuniyet ilişkisi
  • Öfke Kontrolü
  • İş Tatmini
  • İş’te Doğru İletişim Yöntemleri
  • İş yerinde Çatışma ve iletişim problemleri
ANAOKULLARINA DANIŞMANLIK HİZMETLERİ
0544-724-36-50
  • Anaokulu Öğrencilerinin Psiko-sosyal Gelişimlerini Takip Edebilme Danışmanlık Hizmetleri
  • Öğrencilerde İlgi Yetenek ve Beceri Belirleme Yöntemleri Üzerine Danışmanlık Hizmetleri
  • Öğretmen-Öğrenci İlişkileri
  • Öğretmen-Veli İlişkileri
  • Aile Seminerleri
  • Okul-Rehberlik Destek Hizmetleri
  • Meslek Seçimi ve Kariyer Planlama
  • Planlı Çalışma ve Zaman Yönetimi
  • Eğitim Kurumlarında Çalışan Personele İlişkin Seminerler ve Bilgilendirme Çalışmaları
İLKÖĞRETİM ve LİSELERE DANIŞMANLIK HİZMETLERİ
  • Başarı odaklı çalışma yöntemleri
  • Motivasyon ve Dikkat Arttırıcı Çalışmalar
  • Okul Başarısını Arttırıcı Çalışmalar
  • Etkili Ders çalışma Yöntemleri
  • Mesleki İlgi ve Yetenek Belirleme Çalışmaları
  • Sınav Kaygısıyla Baş Edebilme Yöntemleri
  • Duygusal ve Bilişsel Gelişimi Destekleyici Çalışmalar
  • Dikkat Geliştirme Yöntemleri
PSİKO-SOSYAL GELİŞİM DEĞERLENDİRME TESTLERİ

  • Denver Gelişim Tarama Testi
  • AGTE (Ankara Gelişim Tarama Testi)
  • Gessel Gelişim Figürleri Testi
  • Metropolitan Okul Olgunluğu Testi
  • Peabody Alıcı ve İfade edici Dil Testi
  • Draw A Person (Bir Adam Çiz Testi)
ZEKA TESTLERİ

  • Stanford-Binet Çocuklar için Zeka Ölçeği
  • WISC-R (Weschler Çocuklar için Zeka Ölçeği )
  • Cattell Zeka Testi
  • Porteus Labirentleri Testi
  • Alexander Pratik Zeka Yetenek Testi
  • Porteus Labirentleri Testi
  • Kohs Küpleri Zeka Ölçeği
  • Çoklu Zeka Envanteri
  • Standardize Mini Mental Zeka Testi
DİKKAT VE ALGI TESTLERİ RANDEVU VE İLETİŞİM:
0216-347-60-03
  • Frostig Görsel Algılama Testi
  • Benton Görsel Bellek Testi
  • Bender-Gestalt Görsel Motor Algılama Testi
  • Burdon Dikkat Testi
  • D2 Testi
  • 0505-767-58-85
My Life Psikoloji
Takvim
Site Haritası
istanbul Uzman Psikolog Pedagog Gülten Demirdöven Yazıları
Aile Evlilik Çift Terapisti Prof Dr Ekrem Çulfa 0533 373 8123
ekremculfa@hotmail.com
GÜNÜMÜZ KOŞULLARINDA PSİKOLOJİK DAYANIKLILIĞI ARTTIRMANIN YOLLARI NELERDİR?
27/03/2022
GÜNÜMÜZ KOŞULLARINDA PSİKOLOJİK DAYANIKLILIĞI ARTTIRMANIN YOLLARI NELERDİR?


GÜNÜMÜZ KOŞULLARINDA PSİKOLOJİK DAYANIKLILIĞI ARTTIRMANIN YOLLARI NELERDİR?
Bu yazımızda kendimizi kötü hissettiğimizde yapabileceklerimiz nelerdir?, Psikolojik dayanıklılık kavramının tanımı ve alt boyutları nelerdir?, Psikolojik dayanıklılığımızı arttırabilmemiz öneriler nelerdir?, Stres ve zorluklar karşısında neler yapabiliriz? … gibi konulara değineceğim.
Prof. Dr. Ekrem Çulfa
Prof. Dr. Ekrem Çulfa
Bu yazımızda kendimizi kötü hissettiğimizde yapabileceklerimiz nelerdir?, Psikolojik dayanıklılık kavramının tanımı ve alt boyutları nelerdir?, Psikolojik dayanıklılığımızı arttırabilmemiz öneriler nelerdir?, Stres ve zorluklar karşısında neler yapabiliriz? … gibi konulara değineceğim.

Psikolojik dayanıklılık son yıllarda pozitif psikoloji çalışmalarındaki kavramlardan biri olarak, koruyucu ruh sağlığı alanında dikkat çeken bir değişkendir. Yaşanan önemli travmalar ve yaşam olayları sonrasında ruh sağlığının korunmasında, iyileştirilmesinde ve bireyin yaşantısına devam edebilmesinde önemli rol oynayan bir özellik olarak karşımıza çıkmaktadır. Kobasa (1982) “güç ve stresli yaşam olayları karşısında dirençli tutum ve davranış gösteren insanların bazı ortak özelliklere sahip olduğunu” belirtmektedir. Değişime açık olma, olayların denetiminin elinde olduğuna inanma, diğer yaşamsal alanlara odaklanabilme ve kendini verebilme şeklinde izlenen bu dirençli tutum, bireyin önemli yaşam olayları sonrasında daha çabuk toparlanabilmesine olanak veren psikolojik dayanıklılık olarak adlandırılmaktadır. Psikolojik dayanıklılık; bireylerin zorlayıcı ve stresli yaşam olaylarının, travmatik ve risk içeren durumların üstesinden gelmelerini sağlayan bireyin sahip olduğu olumlu psikolojik kapasite ve zaman içinde bireysel ve çevresel etkilerle geliştirilebilir bir özellik olarak tanımlanabilir. Kalıcı ve bireye özgü bir özellik olmaktan ziyade, zamanla öğrenilebilen ve geliştirilebilen bir davranış örüntüsü olarak ele alınabilir.

Psikolojik dayanıklılığı yüksek bireyler, davranışsal sorumluluklarının bilincinde olan, bunun sayesinde yaşamda değiştirebilecekleri alanlar konusunda denetimlerinin olduğunu düşünen ve kendilerini etkinliklerinin olabileceği alanlara verebilen bireylerdir. Psikolojik dayanıklılık, birbiriyle ilişkili bir biçimde işleyen üç alt boyuttan oluşmaktadır. Bu boyutlar; kontrol, bağlanma ve meydan okuma şeklinde ele alınmaktadır. Psikolojik dayanıklılığın bağlanma alt boyutu; bireyin aile ve sosyal çevresindeki ilişkilere ve ilgili değerlere katılması, diğer insanlarla bağlantıda olma durumudur. Bireyin yaşamda farklı alanlara ilgi duyması ve devam eden yaşam olaylarına dahil olabilme; yaşamda anlam ve amaç duygusu ile birlikte kişinin kendisinin farkında olmasını içerir. Kontrol boyutu; bireyin yaşamda başına gelen zorlu yaşam olaylarına rağmen güçsüz ve çaresiz hissetmek yerine yaşamında denetim sahibi olabileceğine inanması ve seçim yapabilme beceriyle birlikte bu yönde davranabilmesini içerir. Meydan okuma boyutu ise yeni deneyimlere açık olabilme, değişimi ve yeniliği bireysel gelişim için fırsat olarak görebilmeyi ve kendine güvenmeyi ifade etmektedir. Meydan okuma ayrıca diğer insanlarla bağlantıya geçerek çevreyle etkileşimde olmayı, yaşamda etkin olmayı ve değişik deneyimlerden öğrenmeyi içermektedir. (Kobasa, 1982 ve Kamya, 2000)



Psikolojik dayanıklılık Nedir? Psikolojik dayanıklılık için neler yapılabilir?

Stres her zaman için kötü olarak algılanmamalıdır. Önemli olan stresin türüdür. Olumlu ve baş edilebilir düzeydeki bir stres bizi güçlendirebilir ve psikolojik dayanıklılık düzeyimize de olumlu katkılarda bulunabilir.

Yaşam içinde bazen stresli, sıkıntılı, zorlayıcı olaylar yaşayabilir ya da bu olaylara sık sık tanık olabiliriz. Bu makalede, işsizlik, ekonomik kriz, ölüm, doğal afetler, boşanma gibi olayların yetişkinler üzerindeki etkilerine değineceğiz. Ayrıca, bu gibi olaylarla ya da durumlarla başa çıkabilmek ve psikolojik dayanıklılığımızı koruyabilmek ve arttırabilmek için neler yapabileceğimize yönelik çeşitli önerilerde bulunacağız.
Yaşamımızda sık sık “bugün çok stresliyim”, “canım çok sıkılıyor” ya da “artık çok bunaldım” dediğimiz durumlar olmaktadır. Bu gibi durumlarda öfke, çaresizlik, keyifsizlik, kaygı, gerginlik ve moral bozukluğu gibi birçok duygu yaşıyoruz. Özellikle stresli durumlarda bu duygularımızın yoğunluğu giderek artmaktadır. Pek çoğumuz için son zamanlarda yaşanan ekonomik belirsizlikler ve krizlerin de etkisiyle ortaya çıkan maddi zorluklar, çalışma koşullarından kaynaklı sıkıntılar, ilişki sorunları, boşanma, hastalık, taşınma ya da özellikle de çocuklarımızla veya sevdiklerimizle ilgili sorunlar bizlerde zaman zaman ciddi stres yaratabilmektedir. Uzmanlar stresi, “vücudumuzun ve beynimizin içsel ve dışsal çeşitli durumlara verdiği otomatik bir tepki” olarak tanımlamaktadırlar.

Stres her zaman için kötü olarak algılanmamalıdır. Önemli olan stresin türüdür. Olumlu ve baş edilebilir düzeydeki bir stres bizi güçlendirebilir ve psikolojik dayanıklılık düzeyimize de olumlu katkılarda bulunabilir. Ağır stres durumları ise fiziksel, duygusal ve bilişsel açıdan bize pek çok ciddi zararlar verebilmektedir.

Travma ise stresten farklı olarak yaşamımıza, vücut bütünlüğümüze, inanç sistemlerimize ve sevdiklerimize yönelik yaşanan tehdit durumu ve bunun yarattığı olumsuz etki olarak nitelendirilebilir. Stres durumlarına hazırlıklı olabiliriz ama travma hiç beklemediğimiz bir anda ve ne yaparsak yapalım hiç hazırlıklı olamayacağımız bir şekilde karşımıza çıkmaktadır. Travmaları toplum olarak da yaşayabiliriz, tıpkı doğal afetlerde, savaşlarda ve uzun süreli çatışmalarda olduğu gibi. Bazen de iş kaybı, taşınma, maddi zorluklar ya da hastalıklar da bir travma olarak ortaya çıkabilmektedir. Travma daha yoğun yaşanması, ani olarak ortaya çıkması ve daha ağır etkilere sahip olmasından dolayı stresten farklılaşmaktadır.

Pek çoğumuz bir diğerimizden farklı nedenlerden kaynaklanan stres ve travmalar yaşayabiliriz. Hepimizin bu olaylara verdiği tepkiler farklıdır. Kimimiz yaşanan bir kayıp sonrasında kendi içine kapanıp uzun süre yas tutarken, bazılarımız da yaşadıklarını dışarıya göstermez ve hayatını sanki hiçbir şey olmamış gibi sürdürmeye çalışır. Özellikle de ekonomik zorluklar karşısında bazıları daha öfkeli davranışlar sergilerken, bazıları da kendi içlerine kapanmakta ve üzgün bir ruh halinden uzun süre kurtulamamaktadır.

Aile içi şiddet ve stres ve travma

Aile içinde şiddet görüldüğünde (sadece fiziksel şiddet değil aynı zamanda duygusal, sözel, ekonomik ve cinsel şiddet de dahil), tüm aile bireyleri özellikle de şiddete maruz kalanlar ve çocuklar bu şiddet ortamından çok fazla etkilenmektedirler. Aile içinde yaşanan sürekli gerginlikler ve çatışmalar da aile içindeki huzursuzluğun ve olumsuz havanın artmasına yol açmaktadır.

Bütün travmalar insanlarda strese ve çeşitli sıkıntılara yol açmaktadır. Travma ya da stres sonrasında ortaya çıkan belirtileri fiziksel, duygusal ve zihinsel belirtiler olmak üzere 3 başlık altında toplayabiliriz:

Stres ve Travma sonrasında görülen belirtiler
Fiziksel belirtiler duygusal belirtiler zihinsel belirtiler
Çarpıntı huzursuzluk unutkanlık
Baş ağrısı sıkıntı dikkati toplayamama
Mide ve sindirim gerginlik zihin karışıklığı
Sorunları
Nefes darlığı mutsuzluk ilgide azalma
Ellerde titreme durgunluk zihinsel durgunluk
Aşırı, düzensiz ya da sinirlilik matematik hataları
Az uyku
Vücudun çeşitli duygusallık insanlardan kaçınma ya da uzaklaşma hissi
Yerlerinde görülen ağrılar alınganlık olumsuzluklara odaklanma eğilimi
Aşırı kaygılı ruh hali kararsızlık ve karamsarlık

Bu belirtiler görüldüğünde ve bu belirtilerin şiddetine ve süresine göre gerekirse bir psikologdan, psikolojik danışmandan, psikiyatrdan ya da bir aile hekiminden profesyonel bir destek almak gerekir. Bu gibi durumlarda sevdiğiniz ya da güvendiğiniz birileriyle konuşmak, onlarla dertleşmek de sizin olaylarla başa çıkmanızı kolaylaştırabilecektir.

Stres ve zorluklar karşısında neler yapabiliriz?

Hepimizin sıkıntılarla ve zorluklarla baş etmede kullandığı yöntemler vardır. Bazılarımız arkadaşlarımızla, sevdiklerimizle dertleşmeyi seçerken, bazılarımız da spor ve egzersiz yaparak, gezerek, yürüyüşe çıkarak, televizyon izleyerek ya da uyuyarak sıkıntılarla başa çıkmaya çalışmaktadır. Özellikle neyin bizde strese yol açtığını bilmemiz gerekir. Eğer yaşadığımız stresin nedenini bilebilirsek, bununla başa çıkmak için uygun müdahaleleri daha kolay bir biçimde seçebiliriz. Bizden kaynaklanan streslerde, örneğin eşimizle, ailemizle, çocuklarımızla ya da çalışma arkadaşlarımızla yaşadığımız sorunları ancak karşılıklı konuşarak bir çözüme kavuşturabiliriz. İş kaybı, ekonomik zorluklar, ölüm, doğal afet, hastalık gibi bazı stres durumları bizden kaynaklanmadığı gibi çözümü de sadece bizim elimizde olmayabilir. Ancak yine de her iki durumda da stres ve sıkıntılarla başa çıkmak için kullanabileceğimiz pek çok yöntem bulunmaktadır.
Kendimizi kötü hissettiğimizde yapabileceklerimizi şu şekilde sıralayabiliriz:

1. Öncelikle kendimize “ne hissediyorum?” sorusunu sormalıyız. Bu sorunun muhtemel yanıtları üzüntü, kırgınlık, yorgunluk, öfke, korku ve tedirginlik olacaktır. Bu soruyla yaşadığımız duyguyu fark etmeye çalışmamız uygun olacaktır.

2. Daha sonra kendimize “ne oldu da bu duyguyu hissediyorum?” sorusunu sormalıyız. Bu sorunun da muhtemel yanıtları kişiden kişiye değişmekle birlikte “biri bir şey söyledi”, “borcumu ödeyemiyorum”, “haksızlığa uğradım”, “bana verdiği sözü tutmadı” vb olacaktır. Bu soruyla da yaşadığımız duygunun nedenini anlamaya çalışırız.

3. Son olarak kendimize “bu durumda ne yapabilirim?” sorusunu sormamız gerekir. Bu soruyu sorduktan sonra “üzüntü, korku, öfke ya da tedirginliği gidermek, hafifletmek için neler yapabileceğimizi “ belirlemeye başlayabiliriz. Ayrıca “üzüntü, korku, öfke yaratan durumları tamamen ortadan kaldırmak için daha başka neler yapabileceğimizi bulmaya çalışmamız uygun olacaktır. Tüm bu sorularla bir nevi çözüm yolu geliştirmeye çalışırız.

Stres ve travmayla başa çıkmak için yapabileceklerimizin yanında bir de yapmamamız gerekenler bulunmaktadır. Bunlar stresi azaltmak yerine arttıran yöntemlerden uzak durmamız gerekir. Kahve, kola, asitli içecekler, alkol, sigara içme, uyuşturucu madde kullanma ya da aşırı yemek yeme vücutta sadece daha fazla stresin birikmesine yol açarlar.

Biraz da stres altındayken stresimizi azaltabilecek, stresle baş etmemizi kolaylaştırabilecek, öfkemizi kontrol etmemizi ve yönetmemizi kolaylaştırabilecek etkili birkaç yöntemden bahsedelim. Birkaç örnek vermek gerekirse;

1. Derin nefes almak,
2. Gevşeme egzersizleri yapmak,
3. Güzel bir olayı hatırlamak veya tatili düşünerek rahatlamaya çalışmak,
4. Duygularımızı kabul etmek,
5. Sevdiklerimize özellikle de çocuklarımıza sarılmak, onları öpmek, onlara her zamankinden daha fazla vakit ayırmak, aile olarak bir arada olmaya özen göstermek,
6. Esnek olmak,
7. Günlük olağan yaşantılarınızı olabildiğince aksatmamaya ve işleri biriktirmemeye ya da ertelememeye özen göstermek,
8. Fiziksel etkinliklerde bulunmak (spor yapmak, koşmak, yürümek, bisiklete binmek, yüzmek, pikniğe gitmek, top oynamak, ya da çocukların oyunlarına katılmak),
9. Sevdiklerimizle baş başa geçirilecek zamanlar ayarlamak,
10. Kendi kendimize hata yapmanın normal olduğu hakkını vermek,
11. Yaşadığımız stresli olayı canlandırarak, bu durumla nasıl başa çıkacağımıza ilişkin senaryolar üretmek ve mümkünse bunları bir kağıda yazmak ya da bunları güvendiğimiz biriyle paylaşmak,
12. Benzer durumda başkalarının bu durumla nasıl başa çıktıklarını öğrenmek,
13. Beslenmemize her zamankinden daha fazla özen göstermek,
14. Hobi edinmek ya da mevcut hobilerimizi sürdürmek,
15. Yaşadığımız zorlukları çocuklarımıza ya da eşimize, sevdiklerimize anlatmak, onlardan destek istemek. Bunu yaparken özellikle de çocuklara stres ve sıkıntı yaratan durumları ve bu durumla ilgili hissettiklerimizi açıklarken bazı önemli noktalara dikkat etmeliyiz. Bunun için de şunları yapabiliriz:

• Çocukların güven duygusunu sarsmamaya özen göstermeliyiz. Durumun şu anda zor olduğunu ama bunun hep böyle gitmeyeceğini söyleyebiliriz. Ayrıca bu durumun düzelmesi için de çaba sarf ettiğimizi çocuğumuza anlatmalıyız. Daha sonra çocuğumuzu dinleyerek onun da kendi düşüncelerini ve duygularını ifade etmesine izin vermeliyiz. Böylece çocukların endişelerini ve korkularını anlayabilir ve onlara uygun cevaplar verebiliriz. Çocuklar bu gibi durumlarda abartılı endişe ve korkulara sahip olabilirler. Bu korkuları pekiştirmemeye özen göstermeliyiz.
• Çocukların yaşına uygun açıklamalar yapmalıyız. 6-7 yaşından küçük çocuklara daha az ayrıntı vermek ama daha büyük çocuklara daha fazla ayrıntı vermek uygun olabilir.
• Çocuğumuza açıklama yaparken eşimizle tutarlı olmaya ve birlikte açıklama yapmaya özen gösterebiliriz.
• Çocuğumuza mutlaka bu durumla ilgili onun bir suçu olmadığını söylemeliyiz.
• Son olarak çocuklarımızı çözüme ortak etmeye çalışmalıyız. Fırsat verdiğimizde bu zor durumda çocuklarımızın da yapabilecekleri şeyler olduğunu görebilir ve çocuğumuzun da kendisini ailemizin önemli bir ferdi olduğunu hissetmesine olanak sağlayabiliriz.
16. Bahsedilen stres ve sıkıntı uzadığında bir uzmandan (psikolog, psikiyatr, pedagog, psikolojik danışman) destek almak yaşadığımız sıkıntı ve stresle başa çıkmamızı kolaylaştıracaktır.
Psikolojik dayanıklılık

Başlangıçta olumsuz duygu durumları yaşamakla birlikte, kişiler bu tür stres yaratan olaylar ile hayatlarını değiştirebilen durumlara, zaman içerisinde çoğunlukla uyum sağlayabilmektedirler. Bu uyumun sağlanmasında en temel faktör, kişilerin bir takım adımlar atmasını gerekli kılan, çaba, zaman gerektiren ve devam eden bir süreç olan psikolojik dayanıklılık olgusudur. Hunter’e göre psikolojik dayanıklılık genel olarak bir başarı veya uyum sağlama sürecini ifade eder. Bu çerçevede bir travma, bir tehdit, bir trajedi veya ailesel ve ilişkisel sıkıntılar, ciddi sağlık problemleri, işyeri ve parasal sorunlar gibi önemli stres kaynaklarına karşı, psikolojik dayanıklılık kişinin uyum sağlama süreci olarak görülmektedir. Diğer açıdan psikolojik dayanıklılık, zor yaşamsal tecrübeler karşısında kişinin kendisini toparlama gücü veya değişimin ya da felâketlerin başarılı biçimde üstesinden gelme yeteneği olarak da tanımlanmaktadır.

Psikolojik dayanıklılık ilk bakışta stresin olumsuz etkilerini azaltan ve uyumluluğu destekleyen bir kişilik özelliği olarak görülmektedir. Bu açıdan bazı araştırmalar genetik özelliklere odaklanarak bazı kişilerin dayanıklı olarak doğduklarını öne sürmektedir. Fakat yapılan çalışmalar psikolojik dayanıklılığın öğrenilebilir bir kişisel özellik olduğunu da ortaya çıkarmıştır. Masten ve arkadaşlarına göre psikolojik dayanıklılık, karşı karşıya kalınan gerçekler karşısında algılanarak fark edilen, öğrenilen ve gelişimsel süreç içeren bir olgu olmaktadır.

Haase’ın belirttiği gibi psikolojik dayanıklılığın açıklanmasında rol oynayan birçok faktörden söz edilebilmesine karşın; yapılan çalışmalarda bu faktörlerin üç genel kategori altında toplanabileceği görülmektedir. Bu kategoriler;
• aile uyumu ve desteği,
• kişisel yapısal özellikler ve
• dışsal destek sistemleri (sosyal çevre, iş arkadaşları vb.) olarak sıralanabilir.
Kişisel özellikler fiziksel güçlülük, sosyal olma, zekâ, iletişim becerisi ve öz yeterlilik, yetenek gibi çeşitli kişisel özelliklerdir. Ailesel özelliklere odaklanan çalışmalar ise, en azından bir ebeveynle veya ebeveyn yerine geçen birisiyle olan ilişkilerin önemli olduğunu ortaya koymaktadır. Psikolojik dayanıklılığı artıran dış destek sistemleri ise, kişilerin zorlukların üstesinden gelme çabalarına yardımcı olan arkadaşlar, öğretmenler, komşular ve diğer kişileri içerebilmektedir.

Joni S. Mantell psikolojik dayanıklılığımızı arttırabilmemiz için 5 tavsiyede bulunmaktadır. Bu tavsiyeleri şu şekilde özetlemek mümkündür:

1. Sevdiklerimizle ilişkide olmak, onlarla temas kurmak. Hiçbir şey yalnızlık hissi kadar kötü ve yıkıcı değildir. Bu histen kurtulmak için yapabileceğimiz en etkili şey bizi anlayan ve bize ilgi gösteren kişilerin desteğini ve onların varlığını hissetmek için onlara daha yakın olmaktır. Amerikan Psikologlar Derneği ve Mayo Klinik de mutlaka stres durumlarında bir şekilde sosyalleşmenin önemini vurgulamaktadır. Kendi acımızla yüz yüze kalmaktan kaçınmamız ve yaşadığımız deneyimi güvendiğimiz insanlarla paylaşmamız çok yararlı olacaktır. Ayrıca sizinle empati kurabilecek, sizi yargılamayacak ve sizi can kulağıyla dinleyebilecek biri sizi içinde bulunduğunuz sıkıntılı durumdan kurtarmaya katkı sağlayabilir.

2. Destekleyici bir gruba üye olmak ya da onların düzenleyeceği etkinliklere katılmak da bizim psikolojik dayanıklılığımıza katkıda bulunabilir. Bu gruplar doğa grupları, yürüyüş grupları ya da başka gruplar olabilir. Bir doğa yürüyüşü yapmak, ayaklarımızın toprağa basması, açık havada ciğerlerimize temiz oksijenin girmesine izin vermek son derece toparlayıcı bir etkiye sahiptir.

3. Eşimizle geçireceğimiz özel zamanlar hem yaşadığımız sıkıntıları aşmamıza yardımcı olacak hem de aramızda güçlü bir evlilik bağı oluşmasını kolaylaştıracaktır. Eğer sorun aile içindeki bir anlaşmazlık ise bu durumda bir aile terapistinden/danışmanından yardım almak da uygun bir yaklaşımdır.

4. Vücudumuza özen göstermek. Hem fiziksel olarak hem de duygusal olarak kendimizi gözetmeli ve onu korumalıyız. Yeni ve eğlenceli şeyler denemek, düzenli egzersiz yapmak, yeterince uyumak ve düzenli beslenmek çok yararlıdır.
5. Gülmek en iyi ilaçtır. Mümkün olduğunca gülmekten ve mizahtan yararlanmak gerekir. Gülmenin iyileştirici yanı vardır. Gülmek aynı zamanda bulaşıcıdır. Zor zamanlarda mizahtan yararlanmak, belki de düzenli olarak bir mizah dergisi okumak, komik filmler izlemek belki de en etkili yöntemlerden biridir.

6. Amaçlarımız doğrultusunda çalışmak. Her seferinde bir adım atmak, merdivenleri tek tek çıkmak, her bir merdiveni çıkmak için kendimizi motive etmek, aralarda biraz soluklanmak gerecektir. Bu şekilde planlarımıza daha rahat bir şekilde ulaşabiliriz.

7. Stres altındayken nasıl kararlar alınabileceğini öğrenmek. Belki de stres altındayken büyük kararlar almamak, kararlarımızı gözden geçirmek daha faydalı olacaktır.

Sonuç olarak; toplumumuzda bireylerin ruh sağlığını olumsuz etkileyen olayların sayısı ve şiddeti gün geçtikçe artmaktadır. Bunlar yoksulluk, düşük sosyo-ekonomik statü, aile içi şiddet, çocuk ihmal ve istismar olaylarından toplumsal şiddet gibi geniş bir perspektife doğru uzanmaktadır. Ayrıca ülkemizin deprem kuşağı üzerinde olması, yakın bir tarihte büyük bir deprem yaşaması, terör gibi olayların içinde yer alması nedeniyle yaşanılan ruhsal travma kaynaklarının sayısı da çoğalmıştır. Bu nedenle ülkemizin sosyo coğrafik yapısı da göz önüne alındığında bireylerin psikolojik dayanıklılık düzeylerinin yüksek olması önemlidir. Hepimizin karşılaştığımız sorunlar karşısında etkili bir biçimde mücadele edebilmesi ve bu sorunlar karşısında kendi ruh sağlığımızı koruyabilmemiz için öncelikle sağlam bir psikolojiye sahip olmamız, daha sonra da çevremizdeki bireylerin psikolojik dayanıklılıklarına katkıda bulunmamız gerekmektedir.


Yorum Yaz
187 kez okundu. Yazarlar

Yorumlar

Henüz yorum yapılmamış. İlk yorumu yapmak için tıklayın

Yazarın diğer yazıları

ÖZSEVGİ & KARI-KOCA SEVGİSİ - 18/11/2024
Özsevgi ile eşimize olan sevgi dengesini nasıl dengeleriz?, Bunun için neler yapmalıyız?, Neler yapmamalıyız?
"İLİŞKİLERİNİZİ ÖLDÜREN 5 ŞEY: - 03/11/2024
1. Karşı tarafı değiştirmeye çalışmak, 2. Onu anlamak için artık çaba sarf etmemek,
ŞEHİTLİK - 27/10/2024
Şehit Olma Nedir?, Şehitlik Mertebesine Nasıl Ulaşılır?, Şehit Olmanın Psikolojik, Pedagojik, Sosyolojik, Milli Manevi Yorumları Nelerdir?,
KINA GECESİNİN GELİN, DAMAT, EBEVEYNLER VE ARKADAŞLAR İÇİN PSİKOLOJİK ANLAMI NEDİR? - 20/10/2024
Kına gecesi, kültürel ve geleneksel bir etkinlik olup, gelin ve damadın hayatındaki önemli bir dönüm noktasını temsil eder.
PSİKOLOJİSİ BOZUK OLANLAR NE GİBİ HAYAT KOÇLUĞU ALABİLİRLER? - 14/10/2024
Psikolojik sorunlar yaşayan bireyler için Hayat Koçluğu hizmetleri, destekleyici bir yaklaşım sunabilir. Ancak bu hizmetlerin, profesyonel psikoterapi veya psikiyatri tedavisi ile birlikte değerlendirilmesi önemlidir.
YALNIZLİK VE SAĞLIK KONULARINDA YÜKSEK KAYGILARIM VAR. - 09/10/2024
Soru:Yalnızlik ve Sağlık konularında yüksek kaygılarım var , bunun için neler önerirsiniz, örneklerle açıklar mısın?
KARI-KOCA İLİŞKİLERİNİN MÜKEMMEL OLMASI İÇİN GEREKEN AİLEVİ DEĞERLER - 30/09/2024
Karı-koca ilişkilerinin mükemmelliği ve sağlam temeller üzerine kurulabilmesi için aile değerleri, ilişkinin sağlıklı, saygılı ve sevgi dolu bir şekilde ilerlemesine yardımcı olan temel prensiplerdir.
ARASTİRMALARA GORE İNTERNET FENOMENLERİ DAHA COK NEDEN İNTİHAR EDİYOR? - 27/09/2024
İnternet fenomenlerinin intihar oranlarının yüksek olmasının birkaç nedeni bulunmaktadır. İşte bu nedenlerden bazıları:
ANNELERDE FEDAKARLIK PSİKOLOJİSİ - 24/09/2024
Annelerde fedakarlık psikolojisi, genellikle annelerin çocuklarına ve ailelerine karşı duyduğu derin bağlılık ve özveri ile ilişkilidir. Bu psikoloji, birçok kültürde ve aile yapısında önemli bir yer tutar.
 Devamı